Composición química e capacidade antioxidante de produtos obtidos de camelias de Galicia

Resumo

A camelia é unha planta arbustiva moi coñecida por ser utilizada con fins ornamentais, para a elaboración de infusións das súas follas e, en menor medida, para a obtención dun aceite moi valorado na industria cosmética e na cociña. Leva sendo cultivada en Galicia máis de dous séculos, pero sempre empregada como especie ornamental e non foi ata finais do século XX, cando se utilizou para obter produtos de gran calidade como o aceite ou o té. O té é unha bebida feita orixinalmente para fins medicinais, que inclúe na súa composición cafeína, e outras substancias como; flavonoides (kaempferol, miricetina, quercetina e catequinas), ácidos fenólicos (ácido gálico, ácido p-cumárico e ácido cafeico), alcaloides (teofilina, teobromina e teína) ou vitaminas (A, C, E, K e B), que, de ser consumidos proporcionan beneficios para a saúde. Os chineses foron os primeiros en utilizar o té como bebida medicinal, hai uns 3000 anos. Actualmente, o té é a bebida máis consumida no mundo despois da auga, polo que é un produto de interese económico. Ademais, un gran número de traballos científicos apoian as súas propiedades beneficiosas para a saúde (antioxidante, activo contra as enfermidades cardiovasculares, fortalece o sistema inmunitario, antiinflamatorio, quimiopreventivo, etc.); o que completa o interese do estudo e da posta en valor deste produto derivado da Camellia sinensis. O aceite de camelia caracterízase por ter un sabor único e ser máis saudable que outros polo seu contido en ácidos graxos, especialmente os insaturados, de maior interese na industria alimentaria. Así, atopamos nela a presenza de ácido araquidónico (ácido graxo poliinsaturado omega-6) e ácido mirístico, inexistentes no aceite de oliva, ademais doutros destacados polo seu valor nutricional como o oleico e linoleico, ácidos insaturados omega-9 e omega-6 respectivamente, dos cales se atoparon cantidades similares nos dous tipos de aceite. Ademais desta clase de compostos, contén vitaminas A, B, D e E, e minerais como fósforo, cinc, calcio, manganeso e magnesio; moi importantes para o bo funcionamento do noso organismo. Esta composición fai do aceite de camelia un produto de gran interese no mercado alimentario, sen embargo onde máis se utilizou ata agora foi na industria cosmética polas súas propiedades como rexenerador da elasticidade, equilibrio e suavidade da pel, e pola súa capacidade para regular a secreción sebácea, desbloqueando os poros e hidratando a pel. Pero o interese deste produto vai máis aló. Nunha investigación realizada en 2013 pola Estación Fitopatolóxica do Areeiro (Pontevedra), na que se estudaron distintas bioactividades do aceite de diferentes especies de camelia, comprobouse que ten capacidade antioxidante e antimicrobiana. A idea deste estudo baseouse nas publicacións realizadas en China, onde a composición e as bioactividades do aceite de camelia foron investigadas desde finais do século XX. De feito, existen publicacións que demostran que o contido en escualeno e flavonoides proporciona funcións antiinflamatorias, antioxidantes e mesmo anticanceríxenas, ademais de previr enfermidades coronarias pola súa composición lipídica rica en ácidos graxos insaturados como os mencionados anteriormente. Dada a importancia que tanto o té como o aceite de camelia poden xerar polas súas características e tendo en conta a presenza desta planta en Galicia e todo o que aínda queda por estudar ao seu redor, desenvolveuse un proxecto de investigación entre a Estación Fitopatolóxica Areeiro (centro de investigación da Deputación de Pontevedra) e a Universidade de Vigo.